Τρίτη 30 Απριλίου 2013

Ενίσχυση Διεκδικητικότητας


 Ένα από τα κλειδιά της πόρτας εξόδου από τη διατροφική διαταραχή


από την αγαπητή φίλη και συνεργάτη Φρόσω Μήτσιου (Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια)



Με τον όρο διεκδίκηση τι σας έρχεται πρώτα στο μυαλό; Θυμάστε πότε ήταν η τελευταία φορά που διεκδικήσατε; Και αν ναι, τι;
«Διεκδίκησα ..» θέση, τίτλο, άνθρωπο, τα θέλω μου-επιθυμίες, χώρο, χρόνο, δικαίωμα, πράγματα, στιγμές. Κάποιες από τις απαντήσεις αυτές, ωστόσο, δεν θα σας τις δώσουν πιθανόν άτομα που εμφανίζουν διατροφικές διαταραχές διότι η διεκδικητικότητα όπως περιγράφουν είναι «..στον πάτο και ακόμα παρακάτω», «κάτι που ψάχνω να το βρω ακόμα» ή «μια λέξη που δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο μου».

Οι BeharManzo and Casanova (2006) επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματα προηγούμενης μελέτης [WilliamsChamove, Millar, 1990] ότι η χαμηλή διεκδικητικότητα αποτελεί ένα σημαντικό χαρακτηριστικό σε ασθενείς με διατροφικές διαταραχές τονίζοντας περαιτέρω ότι μπορεί να διαιωνίζει τα συμπτώματα ή να επιδεινώσει τα αποτελέσματά τους. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι ηχαμηλή διεκδικητικότητα [αυτοπεποίθηση] μπορεί να θεωρηθεί ως προγνωστικός παράγοντας για την ανάπτυξη μιας διατροφικής διαταραχής τονίζοντας το στοιχείο της πρόληψης σε προγράμματα παρέμβασης.
Τι είναι η διεκδικητικότητα και τι διεκδικούμε;
Η διεκδικητικότητα αναφέρεται στη δυνατότητα μου να εκφράσω τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μου [τα «θέλω» μου] καθώς και να βάλω τα όρια μουχωρίς να νιώθω τύψεις για αυτό που κάνω. Κοινώς να διεκδικώ τα δικαιώματά μου χωρίς να καταπατώ τα δικαιώματα των άλλων. Για να γίνει κάτι τέτοιο πρωτίστως χρειάζεται να γνωρίζω τα δικαιώματά μου αλλά και να γνωρίζω και να αναγνωρίζω τον εσωτερικό μου κόσμο [σκέψεις, συναισθήματα, ‘θέλω’].
Δυσκολίες στην αναγνώριση και κυρίως στην έκφραση των συναισθημάτων εμφανίζουν τα άτομα με διατροφικές διαταραχές για αυτό και πολύ συχνά οι συμπεριφορές και τα συμπτώματα που εκδηλώνουν είναι ο δικός τους τρόπος να δείξουν στους άλλους ότι κάτι τους συμβαίνει. Αυτό που μπορεί να εκφράσουν λεκτικά ή μη είναι «αφήστε με ήσυχη» ή «θέλω να φύγω και να εξαφανιστώ από όλους και από όλα». Το τσιμπολόγημα, τα υπερφαγικά επεισόδια, η υπεργυμναστική, η συνεχής ενασχόληση με τις θερμίδες και η προσπάθεια περιορισμού αυτών καθώς και η χρήση εκκαθαριστικών μεθόδων είναι οι μαθημένοι [και ασφαλείς κατά τα ίδια άτομα] τρόποι τους να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους. Χαρακτηριστικά συναισθήματα είναι αυτά του έντονου θυμού «δεν με καταλαβαίνει κανένας» ή της παραμέλησης του εαυτού τους και των αναγκών τους διότι «προτεραιότητα έχουν πάντα ή πρώτα οι άλλοι».
Αυτό το κενό προσπαθεί να καλύψει και η ενίσχυση της διεκδικητικότητας των ατόμων με διατροφική διαταραχή. Η ενίσχυση ης διεκδικητικότητας, όπως υποστηρίζουν και διάφορες έρευνες, βοηθά στην καλύτερη διαχείριση των συναισθημάτων [του άγχους και του θυμού που αναφέρονται πιο συχνά], στηνενίσχυση της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης καθώς και στην ευζωία.
Χρειάζεται να προσέξουμε αν διεκδικούμε τι διεκδικούμε και με ποιο τρόπο. Φανταστείτε ότι η διεκδικητικότητα βρίσκεται ανάμεσα σε δυο πόλους τον έναν της απάθειας/παθητικότητας και τον άλλον της επιθετικότητας. Οι δυο πόλοι συνιστούν και τα δυο άκρα της διεκδικητικής συμπεριφοράς στους οποίους πολλές φορές καταφεύγουμε συνειδητά ή ασυνείδητα. Η απάθεια/παθητικότητα παρατηρείται όταν το άτομο αναγνωρίζει τα δικαιώματα και τις ανάγκες των άλλων παραγκωνίζοντας τις δικές του αποδυναμώνοντας έτσι τα όρια του. Η επιθετικότητα εμφανίζεται όταν το άτομο αναγνωρίζει [και διεκδικεί] τα δικαιώματα και τις ανάγκες του παραγκωνίζοντας αυτά των άλλων ή παραβιάζοντας τα όρια των άλλων. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι αυτόν που τον χαρακτηρίζει η παθητικότητα δυσκολεύεται να πει «όχι» ενώ αυτόν που τον χαρακτηρίζει η επιθετικότητα δυσκολεύεται να δεχθεί το «όχι». Το άτομο που εμφανίζει διεκδικητική συμπεριφορά λέει ή δέχεται το «όχι σε συνάφεια με την περίσταση.
Tips διεκδικητικής συμπεριφοράς
¬ εκφράζω αυτό που νιώθω ήρεμα, κοιτώντας το άλλο άτομο στα μάτια χωρίς τύψεις και χωρίς να ‘απολογούμαι’ για αυτό που νιώθω
¬ κάνω νοερή πρόβα αυτού που θέλω να πω [προβάρω στη φαντασία το πιθανό σκηνικό, τις ενδεχόμενες δυσκολίες και τη δική μου στάση σε όλο αυτό]
¬ λέω ΟΧΙ [δεν με αγαπάει/αποδέχεται ο άλλος περισσότερο όταν του λέω συνέχεια ‘ναι’]
¬ είμαι ευθύς χρησιμοποιώντας δηλώσεις ή σε πρώτο πρόσωπο «Εγώ» παρά σε β’ ή γ’ πρόσωπο
για παράδειγμα, «νιώθω ότι με αγνοείς όταν προσπαθώ να σου πω κάτι και εσύ διαβάζεις εφημερίδα» παρά «δεν με ακούς – δεν μου δίνεις σημασία» ή «διαφωνώ μαζί σου» παρά «κάνεις λάθος»
¬ είμαι ξεκάθαρος/η, σαφής και συγκεκριμένος/η σε αυτό που θέλω
¬ συζητάω με τον άλλο όταν δεν είναι θυμωμένος αποφεύγοντας αρνητικές εκφράσεις ή χαρακτηρισμούς
¬ ‘επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως’ που σημαίνει επαναλαμβάνω αυτό που έχω ζητήσει ή αυτό που νιώθω αν θεωρώ ότι ο άλλος δεν ή κάνει πως δεν με άκουσε
¬ ακούω τον άλλο προσεκτικά και συμβιβάζομαι εκεί που φαίνεται βοηθητικό
Η εκπαίδευση στη διεκδικητικότητα βοηθά τα άτομα να αποκτούν τον έλεγχο της ζωής τους με άλλους τρόπους εκτός του φαγητού και να έχουν επιλογές. Άλλωστε,«είμαστε οι επιλογές μας».
Πηγές
Eating disorders, perceived control, assertiveness and hostility. 1990. Williams, G.J., Chamove, A.S., & Millar, H.RBr J Clin Psychol., Sep.29 (Pt 3), 327-335.
Lack of assertiveness in patients with eating disorders. 2006. Behar, A.RManzo, G.R., &Casanova, Z.DRev Med Chil., Mar.134(3), 312-319.

ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΑ ΦΡΟΥΤΑ







 Με το μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης, οι αρχαίοι ερμήνευαν την εναλλαγή των εποχών. Τη φθορά και την εξαφάνιση της βλάστησης κατά τη διάρκεια του Χειμώνα την διαδέχεται η αναγέννηση της φύσης που φέρνει η άνοιξη. Ο ερχομός της Άνοιξης σηματοδοτεί την καρποφορία της γης. Η Άνοιξη με τους καρπούς της συμβολίζει  την γονιμότητα, την ανανέωση, την βλάστηση, την νιότη. Τα φρούτα της Άνοιξης είναι ιδιαίτερα δελεαστικά και φυσικά οι περισσότεροι από εμάς ανυπομονούμε να τα καταναλώσουμε.

Φράουλα:  Η ιδιαίτερη γεύση και το ζωηρό χρώμα της μας διεγείρουν οπτικά αλλά και γευστικά. Αν και πλέον μπορούμε να τη βρούμε σχεδόν όλο το χρόνο, η εποχή της φράουλας είναι από τον Απρίλιο ως τον Ιούλιο.  Οι φράουλες φημίζονται για τις φαινόλες  (αντιοξειδωτικές ουσίες) και κυρίως  τις ανθοκυανίνες που περιέχουν. Ακόμη η είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες, βιταμίνη C, βιταμίνη Κ και μαγνήσιο. Σε μικρότερες ποσότητες περιέχουν μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως σίδηρο, θείο, ιώδιο, πυρίτιο, χαλκό και ψευδάργυρο.  Τα συστατικά αυτά καθιστούν την φράουλα ιδιαίτερα ωφέλιμη για την υγεία. Τονώνει τις νεφρικές και τις ηπατικές λειτουργίες και βοηθά στην αποτοξίνωση και του δέρματος. Έχει αντικαρκινικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες. Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι οι φράουλες προστατεύουν τον εγκέφαλο από το οξειδωτικό στρες και μειώνουν τις φθορές που φέρνει το γήρας στην εγκεφαλική λειτουργία. Σε έρευνα που έγινε σε αρουραίους μεγάλης ηλικίας βρέθηκε ότι μια δίαιτα πλούσια σε φράουλες  βελτιώνει την ικανότητα μάθησης και κίνησης. Ακόμη επειδή είναι πλούσια σε βιταμίνη C δρα ενάντια στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ένα φλιτζάνι φράουλες αποδίδει 43 θερμίδες και έχει περισσότερη βιταμίνη C από ένα πορτοκάλι .

Κεράσια: Ζουμερά και κατακόκκινα με πλούσια γεύση και όχι μόνο. Η μεγάλη περιεκτικότητά τους σε ανθοκυανίνες είναι το κύριο χαρακτηριστικό τους.  Επιπλέον περιέχουν σημαντικές ποσότητες φυτικών ινών, βιταμίνης C, βιταμίνης Α, καλίου,  βιοφλαβονοειδών,  ελαγικού οξέως και μελατονίνης. Οι αναλογίες των συστατικών αυτών κάνουν το κεράσι ένα «σύμμαχο» για την υγεία. Είναι ασπίδα ενάντια στον καρκίνο και την καρδιακή νόσο. Ανακουφίζει από τον πονοκέφαλο αλλά και ρευματικούς πόνους, πόνους από αρθριτικά και πέτρα στα νεφρά. Έχει καθαρτική δράση και λειτουργεί αποτοξινωτικά, για το συκώτι, τη χοληδόχο κύστη και το ενδοκρινικό σύστημα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα κεράσια ενδέχεται να αποτελέσουν μέρος της θεραπείας του διαβήτη επειδή οι ανθοκυανίνες που περιέχουν έχει βρεθεί ότι αυξάνουν την παραγωγή της ινσουλίνης. Ένα κεράσι αποδίδει μόλις 4 θερμίδες.

Ροδάκινο και Νεκταρίνι: Αυτά τα δύο παρόμοια (σε γεύση και χρώμα) δροσιστικά φρούτα κάνουν την εμφάνισή τους προς το τέλος της Άνοιξης.  Και τα δύο είναι πολύ καλές πηγές φυτικών ινών, βιταμίνης C, βιταμίνης Α, καλίου, ωφέλιμων φυτοχημικών, αντιοξειδωτικών ουσιών και κυρίως καροτενοειδών (λουτεΐνη, ζεαξανθίνη). Η κατανάλωσή τους προσφέρει προστασία από καρκίνο, καρδιακή νόσο, αρθρίτιδα και ασθένειες των ματιών. Ένα μέτριο νεκταρίνι ή ροδάκινο  αποδίδουν 60 θερμίδες.

Πεπόνι: Περιέχει και αυτό σημαντικές ποσότητες καλίου, βιταμίνης C, βιταμίνης Α, βιταμίνης Β6,φολλικού, νιασίνης αλλά και βήτα-καροτίνης που χαρίζει λαμπερό δέρμα! Παράλληλα το πεπόνι έχει διουρητική δράση, προστατεύει από καρκίνο, καρδιακή νόσο και διαταραχές της όρασης ενώ οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β που περιέχει  (Β6, φολλικό, νιασίνη) συμμετέχουν το μεταβολισμό των υδατανθράκων και βοηθούν στη σταθερότητα του ζαχάρου στο αίμα. Μία μέτρια φέτα πεπονιού αποδίδει 55 θερμίδες.






Σοφία Μπάμπου 
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Γρεβενά

Τετάρτη 24 Απριλίου 2013

ΨΑΡΟΦΑΓΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ




Ένα ψάρι την εβδομάδα απομακρύνει την γεροντική άνοια αντίθετα  η παχυσαρκία και όσα αυτή συνεπάγεται  την ενισχύει. Πρόκειται για συμπεράσματα δύο διαφορετικών μελετών οι οποίες δημοσιεύθηκαν στο ιατρική περιοδικό «Archives of Neurology». Η πρώτη πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του πανεπιστημίου του Σικάγου και κατέδειξε ότι σε άτομα που κατανάλωναν ψάρι μια ή περισσότερες φορές την εβδομάδα,  ο ρυθμός απώλειας  των διανοητικών  ικανοτήτων τους (η οποία παρατηρείται με το πέρασμα του χρόνου) μειώθηκε κατά 10%-13%. Η δεύτερη εργασία  πραγματοποιήθηκε από Σουηδούς ερευνητές του ινστιτούτου Καρολίνσκα.



Σε αυτή συμμετείχαν 1500 εθελοντές οι οποίοι άρχισαν να παρακολουθούνται από το 1972 μέχρι και σήμερα. Όπως σημειώνεται στο σχετικό άρθρο η παχυσαρκία κατά τη μέση ηλικία βρέθηκε να διπλασιάζει τον κίνδυνο για την άνοια και τα γηρατειά. 
 Η προστατευτική δράση των ψαριών αποδίδεται στα λιπαρά οξέα (ω-3) που περιέχουν και τα οποία προστατεύουν επίσης από εμφράγματα και εγκεφαλικά.
          Ιστορικά  αναφέρουμε ότι οι επιστήμονες αρχικά παρατήρησαν ότι οι λαοί που τρέφονταν κυρίως με ψάρια (Εσκιμώοι-Ιάπωνες)  εμφάνιζαν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά περιστατικών καρδιακών παθήσεων. Από τότε η επίδραση των συστατικών των ψαριών μελετήθηκε από πολλούς ερευνητές και όλοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη των ωμέγα 3 λιπαρών οξέων (που περιέχονται στο λίπος των ψαριών) είναι σημαντικά για την υγεία μας. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από πληθυσμιακές μελέτες, αλλά και από νοσοκομειακά πειράματα σε ομάδες ατόμων με ελεγχόμενο διατροφικό πρόγραμμα αναφορικά με τα ψάρια.  
          Τα ωμέγα 3 είναι απαραίτητα λιπαρά οξέα τα οποία βρίσκονται μέσα σε συγκεκριμένες ζωικές και φυτικές τροφές. Φυσικές τροφικές πηγές των ωμέγα 3 λιπαρών οξέων είναι τα ψάρια (π.χ. σαρδέλες, σκουμπρί, γαύρος, ρέγγα, τόνος, κ.λπ.), αλλά και ορισμένοι καρποί (π.χ. σόγια, λινάρι , καρύδια, κ.λπ.) και σπόροι. Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα δεν συντίθενται από τον ανθρώπινο οργανισμό ή συντίθενται ανεπαρκώς επομένως  είναι απαραίτητο να τα παίρνουμε από τις τροφές.
Τα κυριότερα λιπαρά οξέα είναι το λινολεϊκό, το λινολενικό και το αραχιδονικό. Από τα παραπάνω σε ορισμένες ποσότητες ο οργανισμός μπορεί να συνθέσει το λινολενικό και το αραχιδονικό. Το λινολεϊκό οξύ όμως δεν συντίθεται από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα είναι  πρόδρομες ουσίες των ορμονών προσταγλαδινών που ρυθμίζουν ευρύ φάσμα φυσιολογικών λειτουργιών.
·     Αποτελούν δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών
·     Είναι στοιχεία απαραίτητα για τη σύνθεση διαφόρων ορμονών (πχ. προσταγλαδίνες)
·     Τα ω-3 (αλλά και ω-6) πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, είναι απαραίτητα για την κανονική ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού.
·     Είναι απαραίτητα για την καλή κατάσταση των ιστών, του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών.
·     Έχουν ευεργετική επίδραση στις δερματοπάθειες, στο καρδιαγγειακό σύστημα και στην αρθρίτιδα
·     Συμβάλλουν στην ψυχοκινητική εξέλιξη και στην σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου
To μητρικό γάλα σε αντίθεση με όλες τις εμπορικά διαθέσιμες συνθετικές τροφές, περιέχει τα  πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου, ιδιαίτερα του αραχιδονικού και δοκοεξανοϊκού οξέος (DHA) της σειράς  των ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του βρέφους.
Tα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου και ειδικά το DHA βρίσκονται σε περίσσεια στο μητρικό γάλα.
Tο DHA είναι απαραίτητο για την ταχεία ανάπτυξη του φλοιού του εγκεφάλου και του αμφιβληστροειδούς, που επιτελείται στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης και στο πρώτο τρίμηνο της ζωής. Ακόμη το DHA μαζί με το αραχιδονικό οξύ, σε μεγάλες ποσότητες, απαιτούνται για την ανάπτυξη του νευρικού ιστού, ειδικά για την κυτταρική διαφοροποίηση και τη δημιουργία των νευρικών συνάψεων.
Έχει αποδειχτεί ότι τα νεογέννητα, έχουν μειωμένη ικανότητα παραγωγής αυτών των συστατικών (και ειδικά είναι πρόωρα), κι έτσι επείγει να τα παίρνουν από  το γάλα.
Το μητρικό γάλα είναι η καλύτερη πηγή των ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων. Και μάλιστα μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι διατροφικές συνήθειες της μητέρας επιδρούν στην περιεκτικότητα των λιπαρών οξέων που ανιχνεύονται στο μητρικό γάλα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει μια έρευνα  κατά την οποία Δανοί παρακολούθησαν δείγμα 8.000 εγκύων, και κατέγραψαν τις διατροφικές τους συνήθειες όσο αφορά την κατανάλωση ψαριών. Τα αποτελέσματα ήταν συγκλονιστικά!
Το ποσοστό πρόωρων τοκετών στις  έγκυες που δεν είχαν καταναλώσει ποτέ ψάρια στη διάρκεια της κύησης ήταν 7,9%. Αντίθετα, εκείνες που έτρωγαν ψάρι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα είχαν πρόωρους τοκετούς σε ποσοστό μόλις 1,9%.
Παράλληλα, εντοπίστηκε ότι το μέσο βάρος γέννησης του νεογνού, αλλά και η διάρκεια της κύησης αυξάνονται ανάλογα με την ποσότητα ψαριών που καταναλώνει  η έγκυος.
Σε μία άλλη έρευνα που έγινε επίσης στη Δανία  μελετήθηκε  η σχέση μεταξύ της διάρκειας θηλασμού κατά τη βρεφική ηλικία και της νοημοσύνης κατά την ενήλικη ζωή σε ένα δείγμα 3.000 ατόμων. Από τη μελέτη φάνηκε ότι άτομα που θήλασαν έναν μήνα σε σχέση με άτομα που θήλασαν επτά έως εννέα μήνες , είχαν 7 μονάδες διαφορά στο δείκτη νοημοσύνης και η διαφορά αυτή ήταν ανάλογη με τους μήνες που θήλασαν!!!
Υπάρχουν και άλλες πολλές μελέτες που δείχνουν ότι τα βρέφη που θηλάζουν έχουν καλύτερη νοητική ανάπτυξη και υψηλότερο IQ σε σχέση με τα παιδιά που τρέφονται με τροποποιημένα γάλατα αγελάδας σε σκόνη. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι το μητρικό γάλα περιέχει πάρα πολλές ουσίες που δεν περιέχονται στο γάλα της αγελάδας.
Οι κυριότερες  από τις ουσίες αυτές είναι τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου και ειδικά το DHA (το οποίο όπως αναφέραμε ανήκει στα ω-3 λιπαρά οξέα). Είναι χρήσιμο σε αυτό το σημείο να τονιστεί ξανά  ότι το DHA, βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο ανθρώπινο γάλα, ενώ δεν υπάρχει στο τροποποιημένο γάλα αγελάδας. Οι βιομηχανίες γάλακτος προσπαθούν να εμπλουτίσουν τα γάλατα με DHA, το οποίο το παίρνουν από τον κρόκο του αυγού, τα ιχθυέλαια και τα φύκια. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί προβληματισμοί που αφορούν αυτήν την μέθοδο.
Επιπλέον κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τα ω-3 λιπαρά οξέα, είναι απαραίτητα για την καλή σωματική αλλά και ψυχική υγεία της μητέρας. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατάθλιψη που δημιουργείται σε πολλές μητέρες μετά τη γέννα, συνδυάζεται με χαμηλά επίπεδα ω-3 λιπαρών οξέων.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που τρώνε περισσότερα ψάρια έχουν  λιγότερα προβλήματα στην όραση προλαμβάνοντας κάποιες διαταραχές της  όπως η ξηροφθαλμία και η σχετιζόμενη με την ηλικία οπτική εκφύλιση του αμφιβληστροειδούς.



Συγκεκριμένα σε μελέτη του ερευνητικού οφθαλμολογικού ιδρύματος Schepens του Χάρβαρντ, βρέθηκε ότι γυναίκες που κατανάλωναν συχνά ψάρια είχαν πολύ λίγες πιθανότητες να παρουσιάσουν ξηροφθαλμία. ενώ γυναίκες που έτρωγαν μόνο τόνο και μία φορά την εβδομάδα εμφάνιζαν κατά 18% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης  ξηροφθαλμίας σε αντίθεση με αυτές που δεν έτρωγαν καθόλου ψάρια.
Σε μια μελέτη του John Paul San Giovanni και των συνεργατών του, που αναλύθηκε  η διατροφή 4513 ατόμων ηλικίας 60-80 χρόνων, αποδείχτηκε ότι εκείνοι που έτρωγαν ψάρια περισσότερο από δύο φορές την εβδομάδα είχαν τις μισές πιθανότητες να παρουσιάσουν την εκφύλιση του οπτικού νεύρου, σε σύγκριση με αυτούς που η δίαιτά τους δεν περιείχε ψάρι.
Επιδημιολογικές έρευνες έδειξαν ότι σε πληθυσμούς με αυξημένη κατανάλωση ψαριών, που είναι η κυριότερη πηγή ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, η συχνότητα της νόσου Αλτσχάϊμερ είναι χαμηλότερη. Η αυξημένη συγκέντρωση του λιπαρού οξέως  DHA  στη διατροφή έχει σχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο για τη νόσο. Στον εγκέφαλο ασθενών που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάϊμερ, η συγκέντρωση των ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, είναι χαμηλή. Επίσης τα οξέα αυτά και ιδιαίτερα το DHA, δεν είναι μόνο χαμηλά στον εγκέφαλο αλλά και στο αίμα των εν λόγω ασθενών. Σε μια πρόσφατη έρευνα σε πειραματόζωα, επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, προσπάθησαν να εξετάσουν τα αποτελέσματα μιας διατροφής πλούσιας σε DHA στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάϊμερ. Μετά από έρευνα 3 έως 5 μήνών  η συγκριτική μελέτη των εγκεφάλων των διαφόρων ομάδων των ποντικιών, έδειξε ότι η διατροφή πλούσια σε DHA, πετύχαινε μείωση κατά 70% της παραγωγής της αμυλοειδούς ουσίας. Τα συμπεράσματα των ερευνητών είναι ότι η διατροφή πλούσια σε DHA, μπορεί να καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάϊμερ. Ακόμη και σε ασθενείς που έχουν γενετική προδιάθεση για τη νόσο, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα των ψαριών πιθανόν να μειώνουν την παραγωγή ή να αυξάνουν τη διάσπαση των πλακών αμυλοειδούς που χαρακτηρίζουν την προοδευτική επιδείνωση της νόσου. Τα συμπεράσματα των ερευνητών είναι ότι η διατροφή πλούσια σε DHA, μπορεί να καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάϊμερ. Ακόμη και σε ασθενείς που έχουν γενετική προδιάθεση για τη νόσο, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα των ψαριών πιθανόν να μειώνουν την παραγωγή ή να αυξάνουν τη διάσπαση των πλακών αμυλοειδούς που χαρακτηρίζουν την προοδευτική επιδείνωση της νόσου.
Τέλος έχει βρεθεί ότι η προσθήκη ποσότητας μεγαλύτερης των 3 γραμμαρίων ω-3 ιχθυελαίων ως συμπλήρωμα διατροφής οδηγεί σε μείωση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης και μάλιστα φαίνεται ότι η μείωση αυτή που παρατηρείται είναι ανάλογη της δόσης των ω-3 που καταναλώνονται. Όταν προσλαμβάνονται ω-3 λιπαρά οξέα σε ποσότητα μεγαλύτερη των 3 g /ημέρα, η μείωση είναι περίπου 0,66 mmHg για τη συστολική και 0,35 mmHg για τη διαστολική πίεση για κάθε γραμμάριο ω-3 ιχθυελαίου. Η δράση αυτή των ιχθυελαίων έχει παρατηρηθεί τόσο όταν αυτά προσλαμβάνονται με τη μορφή συμπληρώματος, όσο και όταν προσλαμβάνονται μέσω της αυξημένης κατανάλωσης ψαριών σε καθημερινή βάση. Η δράση όμως αυτή περιορίζεται μόνο σε άτομα που εμφανίζουν υπέρταση και δεν έχει παρατηρηθεί σε υγιή άτομα χωρίς αυξημένη αρτηριακή πίεση.




Σοφία Μπάμπου 
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Γρεβενά



Τρίτη 23 Απριλίου 2013

ΕΙΝΑΙ ΤΟ Q10 ΕΝΑ ΣΥΝΕΝΖΥΜΟ ΚΛΕΙΔΙ;



 Ο ρόλος του στον οργανισμό.

 Το συνένζυμο Q10 είναι ένα παράγωγο της βενζοκινόνης που συντίθεται στον οργανισμό μέσω του μονοπατιού του μεβαλονικού οξέος (ενδιάμεσος μεταβολίτης της βιοσύνθεσης της χοληστερόλης). Αφθονεί σε μικροοργανισμούς, στο φυτικό αλλά και στο ζωικό βασίλειο, καθώς και σε αρκετούς ιστούς του ανθρώπινου οργανισμού. Η πολύτιμη αξία του για τον οργανισμό συνίσταται στην αντιοξειδωτική του δράση αλλά και στη συμμετοχή του στην αναπνευστική αλυσίδα ως μεταφορέας ηλεκτρονίων.
  Οι ιδιότητές του αυτές αποτέλεσαν σημαντικό ερέθισμα για τη διεξαγωγή μακρόχρονων μελετών και τα αποτελέσματα που προκύπτουν είναι πολύ ενθαρρυντικά. Το συνένζυμο Q10 έχει ευεργετική επίδραση σε ασθένειες όπως αθηροσκλήρωση (Shane R.Thomas et. al, 2000), καρκίνο (Falkers et al,1998), σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια  (Mortensen,1989), στηθάγχη (Singh et al,1998),  υπέρταση (Yamahami et al,1986; Digiegi  et al,1990) και  ισχαιμική καρδιοπάθεια (Chello et al,1994; Judy et al,1993). Επιπλέον αξιοσημείωτη είναι η δράση του στη βελτίωση της φυσικής κατάστασης του οργανισμού (Karlsson et al,1993).
 Συγκεκριμένα πρόσφατη έρευνα αναφέρει ότι η συμπληρωματική χορήγηση συνενζύμου Q10 και βιταμίνης Ε σε αρσενικά ποντίκια που τράφηκαν με δίαιτα πλούσια σε λίπος, επηρέασε αρνητικά την εξάπλωση των δημιουργούμενων αθηρογενετικών κακώσεων. Η συνεργική τους δράση οδήγησε σε θεαματικότερα αποτελέσματα από ότι η μονομερής συμπληρωματική χορήγηση του συνενζύμου Q10 (Shane R. Thomas et al,2000).
 Παράλληλα σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού, φαίνεται ότι οι συγκεντρώσεις συνενζύμου Q10 ήταν σημαντικά χαμηλότερες στους πάσχοντες ιστούς σε σχέση με τη συγκέντρωση τους στους υγιείς. Το συνένζυμο Q10 είναι ένα πολλά υποσχόμενο θρεπτικό συστατικό λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσης  και του προστατευτικού ρόλου παίζει για τις κυτταρικές μεμβράνες, τα λιπίδια και τo DNA (Portakal et al,2000). Ωστόσο δεν έχουν γίνει αρκετές μελέτες που αφορούν τη χορήγηση του ως συμπλήρωμα για θεραπεία του καρκίνου. Τελικά το Q10 είναι ένα συνένζυμο κλειδί για τον οργανισμό, όμως επιβάλλονται περαιτέρω έρευνες σχετικά με τη χορήγησή του ως συμπλήρωμα διατροφής.

Το συνένζυμο Q έχει βρεθεί σε μικροοργανισμούς, σε φυτά και σε ζώα. Στον άνθρωπο βρίσκεται στους περισσότερους ιστούς αλλά σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στην καρδιά, στο συκώτι και στους νεφρούς με 110, 60 και 70 μgr/gr ιστού αντιστοίχως, και σε χαμηλότερη συγκέντρωση στους πνεύμονες 8 μgr/gr ιστού (Ernster et al, 1993). Ακόμη οι τιμές της συγκεντρώσεώς του στο πλάσμα κυμαίνονται από 0.75 – 1.00 μgr/ml (Ernster et al,1993). Η ολική συγκέντρωση του Q10 στο σώμα εκτιμάται μεταξύ 1.0-1.5 gr, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στα μυικά κύτταρα (Karlsson et al 1993, Gale et al 1961).
Ο Karlsson και οι συνεργάτες του το 1986, μέτρησαν τις συγκεντρώσεις του Q10 σε διάφορα τρόφιμα, τα αποτελέσματα φαίνονται στον Πίνακα 1. 


Είδος φαγητού
Τρόπος μαγειρέματος
Q10 (μgr/gr τροφίμου)
Καρδιά χοιρινού

Τηγανητή

203 (151-282)
Βοδινό
Τηγανητό
31
Κοτόπουλο
Τηγανητό
17
Χοιρινό παϊδάκι
Τηγανητό
14 (9-17,8)
Ζαμπόν
Βραστό
7,7 (5,4-9,4)
Ρέγγα
Μαριναρισμένη
27
Πέστροφα
Στον ατμό
11
Σολωμός
Καπνιστός
4,3
Ψωμί σικάλεως
-
<0,2
Ψωμί σταρένιο
-
<0,1

Ρύζι

Βραστό
0,2
Μπρόκολα
Βραστά
6,6 (5,9-7,7)
Κουνουπίδι
Βραστό
4,9
Πατάτα
Βραστή
0,5
Ντομάτα
-
0,2

Καρότο

Βραστό
<0,2
Καρότο
-
<0,2
Αγγούρι
-
<0,1
Πορτοκάλι
-
2,2
Μήλο
-
1,1
Ακτινίδιο
-
0,5
Γιαούρτι
-
1,2
Σκληρό τυρί
-
<0,2
Τυρί κρέμα
-
<0,3
Αυγό κότας
-
1,5 (1,0-2,1)
Αυγό κότας
Βραστό
2,3 (1,7-2,9)


Σοφία Μπάμπου 
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Γρεβενά